جستاری در مفهوم سعادت (مطالعه موردی؛ بوستان سعدی و اندیشه ارسطو)

سعادت، آرمانی است که انسا ن ها همواره در جستجوی آنند. نه تنها فیلسوفان و اندیش مندان، آشکارا نظریات و راه کارهایی در این زمینه ارائه کرده اند، جستجو در آثار برخی شاعران نیز مؤید توجه و دقت و رویکرد آنان در این باره است. این نوشتار، در پی شناخت مفهوم سعادت از منظر سعدی و سنجش و مقایسه آن با تلقی ارسطو از سعادت است. در این راستا ابتدا سعادت از منظر ارسطو به اجمال بررسی شده و در ادامه، مفهوم سعادت از نگاه سعدی با جستجو در آموزه هایی که شاعر در بوستان ارائه کرده، مورد توجه قرار گرفته است. در گام بعد، با توجه به بررسی انجام شده درباره تلقی سعدی و ارسطو از سعادت، تحلیلی از میزان سازگاری این دو رویکرد ارائه شده است. به نظر می رسد تشابهی قابل تأمل ـ از منظری خاص ـ میان دو دیدگاه وجود دارد؛ سعادتِ غایی از منظر ارسطو و نیز سعادت در نگاه سعدی، امری متعالی است و در ساحتی فراتر از امور مادی و جسمانی تحقق می یابد. البته وجوه افتراق مهمی نیز در این میان وجود دارد؛ برای مثال ارسطو، نسبت مستقیم و محکمی میان میزان تلاش و فعالیت فرد و دستیابی به سعادت برقرار دانسته است، امّا در باور کلامی سعدی، رسیدن به سعادت، موهبتی الهی است.